Kakawanda tinonzwa nezvekusateerera kwekodzero dzevechiri kuyaruka, asi nokuda kwechimwe chikonzero ivo vanongorangarirwa mushure mekutevera kwavo nyaya yakakwirira. Asi mushure mezvose, wechidiki anoda kuziva kuti ane kodzero dzipi mumhuri uye muchikoro, munhu haagoni kuyeuka chido chekudzidzisa munharaunda iyi chete panguva yekuzarura kukanganisa kwavo kunotevera kusina kunaka. Kana zvisina kudaro, rudzi rwekuchengetedzwa nekuchengetedzwa kwekodzero dzevana nevechiri kuyaruka zvinogona kutaurwa, kana vana pachavo vasina pfungwa pamusoro pekodzero dzavo? Nenzira, isu tiri vanhu vakuru, kunze kwekusakanganiswa kwekodzero pamusoro pekodzero yehupenyu, tinogona kutaura kuti kodzero dzevechiri kuyaruka dzinorevei? Sezviri pachena kwete, nokuti pamatanho ose vanoputsika, kunyanya panyaya dzebasa uye kodzero dzekushanda vari kuyaruka. Saka ndedzipi kodzero dzevechiri kuyaruka?
Sangano reUnited Nations rinovimbisa kodzero dzinotevera:
- kodzero yehupenyu - kuberekwa, kugara uye mabasa ekurapa asingakwanisi;
- kodzero yekusimudzirwa - dzidzo, zororo, zororo uye kubatanidzwa mumararamiro ehupenyu;
- kodzero yekudzivirirwa - kutarisira nherera, vapoteri, uyewo kudzivirirwa kubva pakutsvaga nekushandisa zvinodhaka;
- kodzero yekuita zvekushingaira muhupenyu hwevanhu - kuve nerusununguko rwekutaura, chitendero, hana.
Kodzero dzevechiri kuyaruka kuchikoro
Kodzero dzomwana kuchikoro hazvirevi kodzero yekuwana dzidzo yekusununguka. Muyaruka anewo kodzero yeku:
- kupa mabhuku kubva mumabhuku ebazi rechikoro;
- chisarudzo chekudzidzisa zvidzidzo uye chirongwa chekudzidzisa;
- rubatsiro rwekudzidzisa uye rwepfungwa;
- kutamira kune imwe nzvimbo yezvidzidzo;
- rusununguko rwekutaura uye kuremekedza kwekutenda kwako;
- kusiya chikamu kuti apedzise chikoro chesekondari pazera remakore gumi nemashanu, nemvumo yevabereki;
- kudzidziswa mumamiriro ezvinhu anovimbisa kuchengetedzwa kwayo, uyewo kugadzirisa zvido zvemazuva ano uye zvidzidzo;
- nokuzvidira kubatanidzwa mukuvandudzika kwechikoro;
- Kuchengetedza misangano nemisangano munguva yekuwedzera-nguva yepamusoro kana kukanganisa kwekuputsa kodzero dzavo;
- kugadzira masangano ehurumende kuchikoro, kubva pazera remakore masere.
Kodzero dzevechiri kuyaruka mumhuri
Pasina kubvumirwa kwevabereki, vana vane makore 6 kusvika ku14 vane kodzero yekuita zvinyorwa zvemhuri shomanana, kurasa mari inopiwa nevanomiririra kana vabereki, uye kuita zvinyorwa zvinobatsira kunze kwemari yemari.
Pashure pokusvika makore 14, kodzero dzevechiri kuyaruka dziri kuwedzera. Iye zvino ane kodzero yekurasa mari yake (kudzidzira, kubhadhara kana mamwe mari); kuti inakidzwe nekodzero dzose dzevanyori vemabasa ezvehupenzi, sayenzi, mabhuku kana zvigadzirwa; shandisa mari mumabhengi ebhengi uye uzviparadze pachavo pachavo.
Kodzero dzebasa dzevechiri kuyaruka
Basa rinobvira kubva pazera remakore gumi nemana nemubvumirano wevabereki uye kubatanidzwa kwesangano. Uyo anoshandira muhupo hwebasa rekushanda anosungirwa kutora muduku kuti ashande. Muduku ane kodzero yekuonekwa seasina basa paanosvika makore ane gumi nematanhatu. Nevana vaduku, chibvumirano chekukwaniswa kwakakwana hakupedzi, uye havatenderwi kugovera miedzo kana muchibhadharira. Uyewo, wechidiki haakwanisi kubhadharwa nenguva yekuongororwa kwemwedzi inopfuura 3, paanobvumirana nehurumende, nguva yekuedzwa inogona kuwedzerwa kusvika kumwedzi mitanhatu. Zvinorambidzwa kubvuma vana kuti vashandise zvine chokuita nekukuvadza uye