Chii chinozivikanwa - kubva kare kare mafungiro uye vanoporesa vakaedza kuzvinzwisisa sechiitiko, zvinoreva here kuti hune chokuita nemweya kana mweya iwoyo pachako? Icho pfungwa dzinofa nemunhu here? Hapana mhinduro dzemibvunzo yakawanda nhasi, asi mumwe anogona kutaura pamusoro pekuziva kuti pasina iye hakuna munhu anofunga.
Kuziva - tsanangudzo
Kuziva ndeye basa rakakwirira pane uropi, hunhu hwevanhu chete uye hunosanganisira kuratidza chokwadi, kubatana nayo kuburikidza nekuvaka kwepfungwa kwezviito mupfungwa, kutanga kuverenga kwezvigumisiro nekuzadzikisa munyika yekunze. Kuziva kwakanyatsobatana nekutaura uye kufunga . Chimiro chekuziva mufilosoti ine ukama hwakanyanya nehutano, mune zvepfungwa, kunyanya kunobhadharwa kune mumwe munhu unoziva zvakasimuka uye akaparadzaniswa nehutano hwevanhu.
Chii chinozivikanwa mupfungwa?
Chii chinonzi kuziva kwevanhu kubva pakuona kwevanodzidza nezvepfungwa? Kuziva mune zvepfungwa ndiko kuratidzwa kwomunhu oga, basa rake uye chokwadi chaanove-saka L. Vygotsky akafunga. Nyanzvi dzepfungwa dzeFrance Halbwachs naDurkheim vakaona zivo sendiza dzine pfungwa dzinofungidzirwa pamusoro payo. W. James akatsanangura chizivo semutongi wepfungwa dzekufunga dzinoitika nehurukuro.
Chii chiri kuziva mupfungwa?
Kuziva mufilosofi ndiko kukwanisa kudzidza zvinhu, kurondedzera kwavari uye nyika yose. Kuziva chimiro chisingagoni kutaridzirwa pasina kuzvimiririra kubva munyika. Munhu anogamuchirwa zvachose nekuziva uye haagoni kuenderera mberi kwaro, zvinowira kuti kana pasina chizivo, ipapo kune munhu hapana zvachose. Kusiyana kwakasiyana-siyana kwefilosofi kwakashandura pfungwa mumoyo yavo pachavo:
- Dualism (Plato, Descartes) - mweya (pfungwa) uye nyaya (muviri) zvinhu zviviri zvakazvimiririra asi zvinowedzera. Muviri unofa, asi zivo hazvifi, uye mushure mokufa, nyika yepfungwa nemafomu zvinodzoka.
- Chimiro (J. Berkeley) - ruzivo runonyanya, uye zvinhu zvezvinhu zvenyika hazvipo kunze kweruzivo rwekuziva.
- Kuda Zvinhu (F. Engels, D. Davidson) - Kuziva inzvimbo yezvinhu zvakarongeka zvakarongeka, kuratidza nyika uye kuva muumbi wayo.
- ChiHindu ndeyekuziva kwe "chapupu chakanyarara chinotarisa chiito chezvinhu zvenyama (Practi).
- Buddhism - zvinhu zvose kuziva.
Kuziva Kwevanhu
Chimiro chekuziva chinosanganisira imwe mafungiro kune zvakatipoteredza, kune vanhu uye kubva kune ichi mufananidzo wega wepasi unoumbwa. Kufambidzana hukama, kukanganisa uye ruzivo - izvo zvose izvi ndizvo zvinozivikanwa nehupenyu hwevanhu, zvichikudziridza zvakananga kuburikidza nevanhu. Kana tikaratidza unhu hwekuziva, tinogona kusiyanisa zvinhu zvinokosha:
- basa - maonero anozivikanwa enyika kuburikidza nemunhu maererano nezvakakosha;
- chinangwa - chido kana kukwezva kusvika pakuzadziswa kwezvinangwa zvakarongedzwa zvakarongwa.
Mabasa ekuziva
Chimiro nemabasa ekuziva zvakagadziriswa kuyanana nenyika yekunze, chokwadi chaicho icho munhu mumwe nomumwe anoziva hupenyu uye anoita sevatongi mukugadzirisa matambudziko anokosha nekuwana ruzivo. Izvo zvinotevera mabasa ekuziva ndezvakakosha zvikuru:
- kugadzirisa (kubhadhara, kuongorora uye kuenzanisa zvinhu zvakasiyana-siyana nekushandiswa kwezviito zvichienderana nekuongorora kwezvakatipoteredza, kurongeka kwezvavanoita uye kukanganisa kweboka);
- kusika (kugona kwezvinhu zvakasikwa, chiitiko chezviitiko uye kuwana ruzivo rwekusiyana uye rusununguko kubva kwaunogona kugadzira chimwe chinhu chitsva);
- kugadziriswa (semugumisiro wekushandura zvinhu uye zvakanakira mumiririro kubvisa ruzivo rwechokwadi);
- kutaurirana (kushandisa ruzivo rwemashoko akasiyana-siyana uye asingatauri, nzira dzemazuva ano dzokukurukurirana kwekutaurirana);
- kuunganidza (kuziva kubva mumusoro kunowedzera ruzivo kuti munhu chaiye akazvibvisa, kana ruzivo rwezvizvarwa zvakapfuura);
- axiological (kukwanisa kwekuziva kuongorora ruzivo, zviito nemabasa evamwe vanhu uye zvinoshanda zvichienderana nezvinodiwa ivo chaivo).
Nhamba dzekuziva
Chimwe chinhu chikuru chekuziva ndekuziva "Ini" - "Ndiri!", "Ndinofunga!" "Ndiripo!". Mhemberero kana zviyero zvekuziva kwevanhu, zvichipa kune izvo munhu anogona kutaura pamusoro pake "I ..!":
- Kuva nekuziva - kune chinyorwa chekutanga, mafungiro uye zviratidzo zvinoberekerwa pano (ruzivo, nzvimbo yekufamba, basa rinobatsira, mifananidzo yekunzwa), uye kuva kunoratidzwa nekugadzirwa (mabasa akaoma
- Kufungisisa kugona kuri kufunga nezvepasi , kutonga maitiro (kuzviziva, kuzviziva, kuzviremekedza, kuzvifunga-kana kufungidzira). Izvi zvakasara zvinoita basa rekuongorora mamiriro ezvinhu, kuparadzanisa zvese zvikamu uye kuratidza chikonzero-kubudirira hukama.
Kukura kwekuziva
Icho chimiro uye chimiro chekuziva zvakashandura kuburikidza nekushanduka-shanduka, sezvakaratidzwa kubva pamatanho anotevera mumwe pashure peumwe:
- Psychic yemhuka uye asati ari munhu . Pano kusiyana kunokonzerwa, hapana munhu anoziva, asi va prehumans vakasiyana nevana vakangwara kuburikidza nekuvapo kwevanhu vanoziva, izvo zvaisanganisira pfungwa yakafanana, basa, rimwe revanhu vose, vaifunga kuti raizosimudzirwa pakukura kwechiitiko chinotevera.
- Herd consciousness . Pakati pe "pack" yevanhu, munhu ane simba uye akachenjera "munhu oga" anobuda pachena: mutungamiri, chimiro chekusimudzira hunoonekwa, uye pfungwa iri kuchinja. Hondo yekuziva yakaita kuti zvive nyore kunzwa munhu mumwe nomumwe achidzivirirwa, uye zvinangwa zvakafanana nemabasa zvakabatsira kutora masimi uye kuwedzera nhamba yemombe.
- Kuziva kwomunhu anonzwisisa . Kuwanikwa kwezuva nezuva nekucherechedza kwezvinhu zvakasikwa zvakagadzirisa zvakakonzera kukura kwekuziva uye chirwere chetsitsi sechose mumunhu anonzwisisa. Kufungidzirwa pamusoro pavo uye zvakaita zvinhu zvinoonekwa.
- Kuziva kwemunhu wekomunharaunda yevanhu, kuzviziva . Kukwana kwemasimba akakwirira oropi hunoitika: kutaura, kufunga (kunyanya abstract).
Kudzora ruzivo
Kuti uzvidzivirire iwe unoda kuziva chii chirikuziva, ndeapi maitiro ekufunga anoitika muuropi, pasina iyo zvakaoma kuzvigadzirisa iwe pachako kuti uite zvinangwa, kuumba chikonzero. Ndeipi basa rinoita kuti munhu afunge muupenyu hwemunhu zvinogona kuonekwa mumabasa ose echokwadi anobatsira. Pamberi pane chimwe chinhu chinoshandiswa pakuita, munhu anozvivaka mumusoro wake, uye kuburikidza nemamwe mabasa, manipulations anozvigadzira. Pasina nhungamiro uye kutonga kwekuziva, chero basa raisazoita - rino ndiro basa rekuziva.
Ukama pakati pekuziva uye munhu asingazivi
Kuziva uye kusaziva mune zvepfungwa ndezvezvikamu zvepfungwa dzevanhu. Pakati pavo pane kuwirirana, zvinofungidzirwa kuti zivo ndeye "chinangwa chechando", asi chisingazivi chinhu chine rima, chisingabatsiri umo zvinhu izvo munhu asingawanzozviziva zvakavanzika. Nekubatsirwa kwepfungwa dzepathyanalytic uye nzira dzomunhu, hutachiona , nyanzvi dzinogona kubatsira kuziva dambudziko rekare rakapedzisira risingazivi, iro rinoshatisa upenyu hwemazuva ano.
Chii chinozivikanwa nevanhu?
Nenguva imwe neimwe muhupenyu hwevanhu pane mavo ezvo mapoka ekumiridzirwa, zvitendero, pfungwa - iyo yakazara uye inofanirana nehutano hwevanhu hunopesana nemumwe munhu uye huri mukati mahwo hunhu hwekunamata. Ruzhinji ruzivo rwemafilosofi, sechiitiko kubvira kare, rakamutsa kufarira kwakanyanya kwesayenzi uye vanofunga vakarondedzera zvakare sevanhu vose vanoziva.
Nhamba dzehupenyu hwevanhu
Kubudirira uye kukura kwekuziva kweumwe munhu zvakananga zvakananga kune iyo nzira dzinoitika munharaunda panguva yakatarwa. Kuziva kwevanhu vose "kubatanidza" kune mumwe nemumwe kutonga kwevanhu. Nzira iyo vanhu vanonzwisisa uye vanobatana nayo neicho chakakonzera inogadzirisa maitiro ekukura kwekuziva kwevanhu uye nekudzika. Mafirosofi uye nyanzvi dzezvemagariro evanhu vanosiyanisa maitiro anotevera ehupenyu hwevanhu, avo vana:
- Kazhinji - inowanikwa kuvanhu vose venyika uye inoumbwa kuburikidza nemaitiro ezuva nezuva anobatsira. Chii chinowanzoziva? Mukati mawo, zvinongoratidzika, kwete systematized, hwaro hwaro zuva rega rega ruzivo rwezuva nezuva.
- Zvinyorwa - chokwadi chinoratidzwa pane zvakadzama zvakakosha, zviitiko zvose nemanzwiro ehupenyu hwemagariro evanhu zvinonzwisisika, pane iyi mukana kune kunzwisisa kwemitemo yekusimudzirwa. Zvinotakura zvekuziva kwevanhu: masayendisiti, theorists ezvinyorwa zvesayenzi zvakasiyana. Dzidziso yezvinyorwa uye yakasarudzika inobatanidza uye inovandudza imwe yeimwe.
- Social psychology - zvose zvinowanzoitika munzanga, mararamiro emagariro, mafungiro, dzimwe tsika. Yakagadzirirwa pamwe chete nekufambiswa kwezvakaitika kare, inogona kusiyanisa mumapoka akasiyana-siyana kana chikwata chevanhu. Utano hwemagariro evanhu hunoratidza manzwiro evanhu pamusoro pezvakaitika zvehupenyu hwemagariro evanhu, unhu hwenyika uye pfungwa.
- Chirevo chehutano ndechekuratidzira hutsika hwemaonero nemafungiro evanhu, ukama hwavo hwemweya, zvido uye zvido. Inoumbwa nevezvematongerwo enyika, ideologists, masayendisiti echinangwa.